علائم خرابی دیسک و صفحه

علائم خرابی دیسک و صفحه، نشانه هایی از مشکل یا بریدن این اجزای فنی در خودرو است. دیسک و صفحه کلاچ، یکی از مهم‌ترین اجزای خودروهایی هستند که از گیربکس دستی استفاده می‌کنند. بیشتر ماشین‌های ایرانی موجود در بازار از سیستم گیربکس دستی استفاده می‌کنند، پس اگر شما نیز از خودروهای ایرانی با گیربکس دستی استفاده می‌کنید، باید درباره مواردی مانند علائم خرابی دیسک و صفحه بدانید.

کلاچ و انواع گیربکس، برای انتقال قدرت موتور خودرو به چرخ‌ها فعالیت می‌کنند. مکانیزم دیسک و صفحه کلاچ نیز بین گیربکس و موتور برای توزیع نیروی بهتر قرار دارد؛ در نتیجه خرابی صفحه کلاچ و دیسک روی عملکرد خودرو تاثیر مستقیم دارد و باعث کاهش قیمت گذاری خودرو می‌شود. با ما همراه باشید تا در این مقاله از سایت کجور به بررسی علائم خرابی دیسک و صفحه بپردازیم.

1- جا نرفتن دنده

یکی از مهم‌ترین علائم خرابی دیسک، جا نرفتن صحیح دنده است. درحالت عادی، دنده‌ها به نرمی جا می‌افتند و مشکلی ندارند؛ اما اگر هنگام تعویض دنده و به‌خصوص دنده 1 و 2 دنده به‌خوبی جا نرفت و مجبور شدید که چندین بار دنده را عوض کنید، احتمالا باید نگاهی به دیسک و صفحه خودروی خود داشته باشید. البته باید اشاره کنیم که گاهی رگلاژ نامناسب دیسک و صفحه نیز می‌تواند دلیل این مشکل باشد. در صورت بروز این مشکل باید مهره‌های روی سیم کلاچ را تنظیم کنید.

2- کاهش شتاب و قدرت خودرو

همان‌طور که اشاره کردیم، عملکرد اصلی گیربکس و صفحه کلاچ انتقال قدرت از موتور به چرخ‌های خودرو است. در صورتی که خرابی دیسک و صفحه برای خودروی شما اتفاق بیفتد، گیربکس و صفحه کلاچ توانایی انتقال قدرت کافی از موتور به چرخ‌ها را ندارند. درنتیجه اگر متوجه کاهش شتاب و قدرت خودروی خود شدید، ممکن است مشکل از خرابی دیسک و صفحه خودروی شما باشد. پلوس ماشین از مهمترین قطعات در انتقال قدرت خودرو است که هنگام خرید خودرو باید از سلامت آن اطمینان حاصل کنید.

3- مشکلات پدال کلاچ

پدال کلاچ می‌تواند به‌خوبی به شما در شناسایی خرابی دیسک و صفحه کمک کند. سفت شدن، لرزش غیرعادی و پرش پا سه مورد از اصلی‌ترین مشکلات پدال کلاچ در صورت خرابی دیسک و صفحه هستند. لرزش پدال کلاچ معمولا به علت فرسودگی سطح دیسک و صفحه یا وجود آلودگی روی آن اتفاق می‌افتد. سفت شدن پدال کلاچ نیز ممکن است به دلیل خراب شدن سیم کلاچ اتفاق بیفتد، اما دلیل اصلی آن خرابی و تمام شدن دیسک صفحه است.

پرش پا زمانی اتفاق می‌افتد که احساس می‌کنید پس از فشردن پدال کلاچ، نیروی زیادی به پای شما وارد می‌شود که باعث می‌شود پای شما به عقب برگردد یا به اصطلاح پرش کند. در صورت مشاهده هر کدام از این علائم در پدال کلاچ خودرو، احتمالا خودروی شما دچار خرابی صفحه کلاچ و دیسک شده است.

4- سروصدای زیاد

در حالت عادی، فشردن پدال کلاچ و تعویض دنده صدای زیادی ندارد؛ اما اگر هنگام فشردن کلاچ صدای زوزه و جیغ مانند می‌شنوید، ممکن است فنر صفحه کلاچ خودروی شما خراب شده باشد. درصورت تمام شدن دیسک صفحه نیز هنگام تعویض دنده سروصدای زیادی ایجاد می‌شود. همچنین اگر هنگام تعویض دنده صدایی مانند تق تق سوت کشیدن می‌شنوید، ممکن است دیسک و صفحه خودرو دچار ساییدگی یا شکستگی شده باشد.

5- خاموش شدن ناگهانی خودرو

در صورتی که خرابی دیسک و صفحه خودروی شما زیاد باشد، سیستم گیربکس و صفحه و کلاچ توانایی دریافت قدرت کافی از موتور را ندارد. در نتیجه ممکن است هنگام حرکت خودرو به‌صورت ناگهانی خاموش شود. در صورت بروز این اتفاق، باید سریعا دیسک و صفحه ماشین خود را بررسی کنید.

6- عدم تناسب دور موتور و سرعت خودرو

در صورت خرابی دیسک و صفحه، زمانی که خودرو درحال حرکت است، دور موتور افزایش پیدا می‌کند. بااین‌حال، سرعت ماشین تناسبی با دور موتور ندارد و شتاب آن معمولا بسیار کمتر از مقداری است که عقربه دور موتور به شما نشان می‌دهد. در این صورت به احتمال بسیار زیاد دیسک و صفحه ماشین شما خراب شده است.

7- نیاز به تعویض دنده سنگین در سربالایی

در سربالایی‌های عادی، خودروها معمولا مشکلی ندارند و به مسیر خود با هر دنده‌ای ادامه می‌دهند. اما اگر احساس کردید که خودرو برای عبور از سربالایی نیاز به دنده سنگین‌تری دارد، ممکن است دیسک و صفحه خودروی شما خراب شده باشد. در این صورت معمولا لنت‌های صفحه کلاچ در حال اتمام هستند و توانایی انتقال قدرت کافی از موتور به گیربکس را ندارند.

8- خاموش نشدن خودرو

یکی از تست‌هایی که خرابی دیسک و صفحه را نشان می‌دهد، خاموش کردن خودرو است. مکانیک‌ها برای تشخیص خرابی صفحه کلاچ، خودرو را در حالت توقف در دنده 2 قرار می‌دهند و سپس پای خود را آرام از روی کلاچ برمی‌دارند. اگر ماشین در این حالت خاموش نشود، به احتمال زیاد دیسک و صفحه ماشین دچار خرابی شده است. برای تشخیص سلامت دیسک صفحه خودرو شما نیز می‌توانید این تست را انجام دهید.

9- لرزش ماشین

یکی دیگر از تست‌هایی که برای تشخیص خرابی دیسک و صفحه خودرو انجام می‌شود، لرزش ماشین است. در این تست، مکانیک‌ها ماشین را در حالت توقف در دنده 1 می‌گذارند و سپس شروع به حرکت می‌کنند. اگر لرزش ماشین زیاد و بیش از حد معمولی بود، به احتمال زیاد دیسک و صفحه ماشین شما خراب شده است. 

10- زمان تعویض صفحه کلاچ موتور

پس از آشنایی با علائم خرابی دیسک و صفحه، باید از زمان تعویض صفحه کلاچ موتور نیز اطلاع داشته باشیم. از نظر زمانی، توصیه می‌شود که برای بهترین عملکرد، هر 2 الی 3 سال صفحه کلاچ موتور خودروی خود را تعویض کنید. براساس مسافت نیز زمان تعویض صفحه کلاچ موتور به عواملی مانند نوع خودرو، نحوه رانندگی و کیفیت صفحه کلاچ به‌کار رفته در خودرو بستگی دارد.

بااین‌حال، توصیه می‌شود پس از 60 الی 100 هزار کیلومتر، نسبت به تعویض صفحه کلاچ خودروی خود اقدام کنید. در جدول زیر، زمان تعویض صفحه کلاچ برخی از سریعترین خودروهای ایرانی را مشاهده می‌کنید:

عوامل موثر بر کاهش عمر دیسک و صفحه

عوامل مختلفی روی عمر مفید دیسک و صفحه تأثیر دارند. اولین عامل، درست عوض نکردن دنده است. اگر پدال کلاچ را با قدرت کافی فشار ندهید یا به سرعت پای خود را از روی کلاچ بردارید، به دیسک صفحه ماشین فشار وارد می‌شود و عمر آن را کاهش می‌دهد. پس باید نحوه صحیح عوض کردن دنده را بلد باشید.

یکی دیگر از عوامل، انتخاب دنده غلط است. انتخاب دنده غلط باعث افزایش فشار روی موتور و دیسک صفحه می‌شود و عمر هر دوی این قطعات کاهش می‌یابد. رانندگی در ترافیک سنگین نیز باعث کاهش عمر دیسک و صفحه می‌شود. در ترافیک، فشار زیادی به دیسک و صفحه به علت نیم کلاچ و کلاچ‌گیری‌های متعدد وارد می‌شود.

شتاب زیاد در حرکت نیز به صفحه و دیسک فشار وارد می‌کند و باعث کاهش عمر آن می‌شود. تیکاف زدن نیز از دلایل اصلی کاهش عمر دیسک و صفحه به علت وارد شدن فشار بسیار زیاد به این قطعات به‌شمار می‌رود. از دیگر دلایل کاهش عمر دیسک و صفحه نیز می‌توان به بکسل کردن و سوار کردن تعداد زیادی سرنشین اشاره کرد.

علاوه‌بر عوامل اشاره شده، عوامل دیگری مانند کیفیت پایین دیسک و صفحه استفاده شده در خودرو یا عدم نصب صحیح این قطعات روی خودرو نیز روی عمر مفید این قطعات موثر هستند. در صورتی که هر یک از عوامل اشاره شده را در رانندگی دارید، باید انتظار خرابی دیسک و صفحه خودروی خود را داشته باشید.

سوالات متداول

دیسک و صفحه چیست؟

برای تعویض راحت دنده‌ها در گیربکس‌های دستی، مکانیزمی بین گیربکس و موتور قرار می‌گیرد که به آن صفحه و دیسک یا صفحه کلاچ می‌‎گویند.

علائم خرابی دیسک و صفحه کدام‌اند؟

جا نرفتن، کاهش شتاب و قدرت موتور، مشکلات پدال کلاچ، سروصدای زیاد، خاموش شدن ناگهانی خودرو، عدم تناسب دور موتور و سرعت خودرو، خاموش نشدن و لرزش خودرو و نیاز به دنده سنگین در سربالایی از علائم خرابی دیسک و صفحه هستند.

زمان تعویض صفحه کلاچ موتور کی است؟

بسته به نوع خودرو، شرایط رانندگی و کیفیت صفحه و دیسک، زمان تعویض صفحه کلاچ خودرو متفاوت است. توصیه می‌شود هر 2 تا 3 سال یا بین 60 تا 100 هزار کیلومتر، صفحه کلاچ خودروی خود را تعویض کنید.

چه عواملی باعث کاهش عمر دیسک و صفحه می‌شوند؟

درست عوض نکردن دنده، انتخاب دنده غلط، ترافیک سنگین، شتاب زیاد، تیکاف زدن، بکسل کردن و سوار کردن تعداد زیادی سرنشین از عوامل کاهش عمر دیسک و صفحه هستند.